روزنامه خراسان

بازگشایی جعبه سیاه اشترانکوه

ترابی-صبح جمعه 17 آذرماه بود که خبر گرفتار شدن 14 کوهنورد مشهدی به همراه یک کوهنورد الیگودرزی در ارتفاعات "کول جنون" اشترانکوه لرستان در برف و بهمن روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت. 14 کوهنورد مشهدی به نام های مرتضی غلامپور، ناصر اکبری،محسن اشرفی،علیرضا عاملی ،امیر تقی زاده، محمود فرنوش فر، سروش قادری،سید رضا وحیدی،سیدعلی حسینی، علی قاسم زاده،مجید زاده تراب ،حسن موسوی، مهشید جان محمدی،اکرم حقانی به همراه امان ا... جوکار (راهنمای الیگودرزی تیم )،صبح پنج شنبه (16آذرماه) قصد صعود به قله "کول جنون" سه هزار و 830 متری را داشتند که در طول مسیر سه نفر به نام های امیر تقی زاده، حسن موسوی و سروش قادری به صعود ادامه ندادند و در پناهگاه ماندند و بقیه به این قله صعود کردند.اما متاسفانه در مسیر برگشت، با ریزش بهمن دچار حادثه شدند که محسن اشرفی،سید رضا وحیدی و محمود فرنوش فر نجات پیدا کردند،علیرضا عاملی دچار سرما زدگی شد و 9 نفر دیگر نیز زیر بهمن گرفتار شدند.
 
اکنون55 روز از این حادثه تلخ می گذرد  و با فروکش کردن برخوردهای شتاب زده و احساسی ، برآن شدیم ضمن بازخوانی ماجرا، دلایل وقوع این حادثه را به صورت رسمی در میزگردی پیگیری کنیم. در این ماجرای تلخ، موضوعاتی همچون اشتباه در برآورد زمانی، انحراف از مسیر اصلی و اولیه، توجه نکردن به هشدارهای هواشناسی درباره افت دما و موارد دیگری مطرح شد که روزنامه خراسان در این زمینه میزگردی با حضور احمد زحمتکش (رئیس هیئت کوهنوردی خراسان رضوی)مجید مذهبی( سخنگوی ستاد پیگیری حادثه اشترانکوه و مسئول ایمنی،جست وجو و نجات هیئت کوهنوردی استان )سعیده وفائیان( نایب رئیس هیئت ) وجواد نوروزی ملقب به پلنگ برفی  برگزار کرد و همچنین به صورت تلفنی نیز با مدیر کل هواشناسی و مدیر کل بحران استان لرستان گفت وگویی انجام شد که تقدیم علاقه مندان می شود.
*در زمان حادثه اعلام شد که کوهنوردان خراسانی بدون هماهنگی وارد لرستان شده و مجوز هم نداشته اند. آیا تیم های کوهنوردی برای صعود به قله های داخل کشور نیاز به مجوز دارند؟
زحمتکش / تمام باشگاه های کوهنوردی دارای مجوز رسمی از اداره کل ورزش و جوانان و تاییدیه هیئت کوهنوردی استان مربوط هستند. از نظر قانون اگر تیم باشگاهی قصد صعود به یکی از قلل داخل کشور را داشته باشد،نیازی به دریافت مجوز از استان محل اعزام یا استان محل صعود ندارد.باشگاه ها با همان مجوز اولیه (پروانه فعالیت) و با مسئولیت خود می‌توانند تیم هایی را برای صعود به دیگر استان ها اعزام کنند و نظارت کامل بر روند کار کوهنوردان بر عهده خود باشگاه است.اما کوهنوردان برای صعود های برون مرزی حتما به مجوز از مراجع مربوط نیاز دارند.باشگاه های کوهنوردی "آزادگان" و "پلنگ برفی" نیز برای صعود به قله "کول جنون" اشترانکوه مجوز رسمی داشتند و الزامات اداری،معرفی سرپرست و کادر فنی ،پوشش بیمه ای مناسب و دیگر موارد لازم را رعایت کرده بودند.اما این که خود باشگاه ها تا چه میزان بر عملکرد گروه اعزامی به ارتفاعات اشترانکوه، نظارت کامل و دقیق داشتند،بعدها در کمیسیون های تخصصی زیر نظر فدراسیون کوهنوردی بررسی و مشخص می شود.
*آیا پوشش بیمه برای تمام کوهنوردان اعزامی رعایت شده بود و هیچ مشکلی در این زمینه وجود نداشت؟
زحمتکش / فدراسیون کوهنوردی با بیمه "آسیا" تفاهم نامه ای منعقد کرده که بر اساس آن تمام باشگاه ها ملزم به ارائه پوشش بیمه ای برای کوهنوردان زیرمجموعه خود هستند.در این بین باشگاه "آزادگان" و "پلنگ برفی"مشهد نیز تمام روال اداری پوشش بیمه ای را انجام دادند.اما درباره سقف پوشش بیمه ای و دیگر مسائل اطلاع دقیقی نداریم. هم اکنون نماینده بیمه آسیا پیگیر موضوع است و هنوز گزارشی در این زمینه ارائه  نکرده است.
* در جریان حادثه اشترانکوه، ابهاماتی درباره سطح توانایی افراد مطرح و گفته شده برخی از کوهنوردان توانایی لازم را برای صعود به این قله سخت نداشتند...
نوروزی / قله "کل جنون" جزو قله های فنی در داخل کشور است و کوهنوردان با تجربه به راحتی می توانند به این قله صعود کنند.اما نمی شود به این بحث اعتنا کرد که برخی از کوهنوردان حادثه دیده، توانایی لازم را برای صعود به این قله نداشتند.هر چند که توانایی کوهنوردان با یکدیگر متفاوت بود. به عنوان مثال، مرتضی غلامپور و ناصر اکبری جزو بهترین های کوهنوردی استان و کشور بودند و صعود هایی به قله های بالای هفت هزار متر هم داشتند. بنابراین بین کوهنوردان حادثه دیده،از نظر توانایی فردی تفاوت هایی وجود داشت اما همه جزو کوهنوردان فنی استان بودند ، حتی به قله هم صعود کردند و اگر توانایی لازم را نداشتند نمی توانستند قله را فتح کنند.حتی در برگشت هم به خوبی فرود آمدند ،اما متاسفانه دچار حادثه شدند.
مذهبی / ممکن است سطح افراد کوهنورد از نظر فنی برابر باشد،اما از نظر قدرت تنفسی در ارتفاعات برابر نباشد.به عنوان مثال، شاید فردی در ارتفاع هفت هزار متری دچار مشکل تنفسی شود و در مقابل، فردی دیگر با مشکلی رو به رو نشود و به راحتی هم به قله صعود کند. در مجموع تیم کوهنوردی خراسان رضوی به راحتی به قله صعود کرد و مشکلی از نظر فنی و تنفسی نداشت.
*گفته می شود قله "کل جنون" نسبت به دیگر قله های کشور، خسارت زیادی به کوهنوردان وارد می کند؟
نوروزی / نه ،این مسئله صحت ندارد. قله "کل جنون" نسبت به دیگر قله ها زیاد کشته نداشته است.در قله "علم کوه" به طور میانگین سالانه سه کشته داریم.حتی در قله "توچال تهران" هم کشته های زیادی داریم که هر کدام از این حادثه ها دلایل خاص خودش را دارد.
*یکی از موضوعاتی که در این حادثه با انتقادات زیادی همراه بود، بحث اخطار هواشناسی استان لرستان و بی توجهی کوهنوردان به این اخطار بوده است...
مذهبی / کوهنوردان حتما قبل از صعود وضعیت هواشناسی را بررسی و در برنامه خود لحاظ می کنند.از طرفی، بعضی مواقع تغییرات آب و هوایی فرصتی برای کوهنوردان است تا بتوانند در شرایط غیرعادی هم صعود کنند و برای صعودهای برون مرزی آماده تر باشند.اگر هواشناسی استان لرستان هم اخطاری داده ، برای عموم بوده.چرا که اگر اخطار هواشناسی برای کوهنوردان باشد،از طریق فدراسیون کوهنوردی حتما اعلام می شود.البته همان طور که گفتم حتما کوهنوردان از قبل خودشان شرایط آب و هوایی را لحاظ می کنند.
*یکی از انتقادهایی که وارد شد،طولانی شدن زمان صعود کوهنوردان بودآیا این مسئله صحت دارد؟
مذهبی / این تیم کوهنوردی، کار فنی خود را به خوبی انجام داد اما در محاسبات مربوط به زمان و برخی موضوعات هواشناسی دچار مشکل شد. اشتباهات فردی وجود نداشت و تصور اعضای تیم این بود که جمعه هوا نامساعد می شود و باید پنج شنبه صعود را انجام دهند.البته ما روز جمعه کار امداد و نجات را انجام دادیم و شرایط آب و هوایی در منطقه کاملا خوب بود!
وقوع بهمن به چه صورت بود که کوهنوردان نتوانستند خودشان را نجات دهند؟
نوروزی / وقتی پیکر کوهنوردان فقید را پیدا کردیم،بر اساس حالت هایشان مشخص بود که نتوانسته اند کوچک ترین حرکتی انجام دهند.یعنی در عرض چند ثانیه خشک شده بودند.وقتی به پیکر "ناصر اکبری" رسیدیم،حالت بدنش طوری بود که نشان می داد در حال خارج شدن از دره بوده است.این کوهنوردان با "بهمن پودری" رو به رو شده بودند که جزو بدترین بهمن هاست.پیکر همه کوهنوردان را در فاصله نیم متری از یکدیگر پیدا کردیم.فقط پیکر "سید علی حسینی" را که امدادگر گروه بود و با فاصله از دیگر کوهنوردان حرکت می کرد در مکان دورتری پیدا کردیم.
زحمتکش / دره های "پیر برف" و "دایی" در ارتفاعات اشترانکوه جزو دره های "بهمن گیر" نیستند. حتی "امان ا... جوکار" که این منطقه را کاملا می‌شناخت،در "دره دایی" وسایل فنی را از خود جدا کرده بود و این نشان می‌دهد که ظاهرا آن ها خطری را متوجه خود نمی دیدند.چراکه اگر کوهنوردی احتمال کمترین خطر را بدهد،هیچ گاه وسایل فنی را از خودش جدا نمی کند.اکنون نمی توانیم بگوییم هدایت تیم در شرایط سخت به خوبی انجام شده بود.
*انتقادهایی درباره حضور دو بانو در این گروه که همگی مرد بودند وجود دارد و برخی مطرح می کنند که آن ها توانایی لازم را برای این صعود نداشتند؟
وفائیان / به جرئت می گویم که "مهشید جان محمدی" و "اکرم حقانی" جزو بهترین های کوهنوردی بودند و از نظر فنی هیچ مشکل و کمبودی در مقایسه با دیگران نداشتند.اصلا دچار ضعف جسمانی نبودند و در کنار آقایان به راحتی به قله صعود کردند. آن ها تمام مسیر را طی کردند و در برگشت هم مشکلی نداشتند اما متاسفانه با حادثه ای مواجه شدند که قابل پیش بینی نبود. ما باید به رشد ورزش حرفه ای بانوان کمک کنیم تا تجربه کسب کنند.از طرفی هم، دو خانم اعزام شده بودند تا در صعود به همدیگر کمک کنند.
*آیا نقاط ضعف این گروه کوهنوردی مشخص شده است؟
زحمتکش/با توجه به وقایع شرح داده شده از سوی نجات یافتگان و بررسی مستندات،خطای محض وجود ندارد،اما عوامل مختلفی در وقوع این حادثه دخیل است. گزارشی را از سوی باشگاه "آزادگان" با مستندات صحبت های کوهنوردان نجات یافته برای فدراسیون ارسال کرده ایم که گزارش تخصصی و نهایی این حادثه از سوی فدراسیون مربوط مشخص و اعلام می شود.چرا که اظهارنظر قطعی در این زمینه تبعات زیادی دارد.البته زمان اعلام گزارش نهایی از سوی فدراسیون اصلا مشخص نیست.
*آیا گزارش پزشکی قانونی درباره فوت این کوهنوردان اعلام شده و خانواده ها تاکنون شکایتی داشته اند؟
مذهبی / پزشکی قانونی استان در گزارش خود علت فوت تمام کوهنوردان را "خفگی در بهمن" اعلام کرده و تاکنون هم هیچ خانواده ای شکایتی را مطرح نکرده است.
* هیئت کوهنوردی استان برای آینده چه برنامه هایی دارد تا بروز چنین اتفاقاتی به حداقل برسد و دیگر شاهد کشته شدن کوهنوردان نباشیم؟
زحمتکش / بحث های فنی و تخصصی، نیازمند آموزش است. هم اکنون آن چه برای ما مهم است و پیگیر آن هستیم ،این است که نقاط ضعف و قوت این گروه کوهنوردی اعلام شود تا بر اساس آن، جلسات و برنامه های مختلف تخصصی را با حضور مربیان و نماینده باشگاه های استان برگزار کنیم .از طرفی، وقوع این حادثه باعث شد باشگاه های کوهنوردی خودجوش به دنبال فراگرفتن آموزش های تخصصی تر برای صعودهای زمستانی باشند و به طور قطع هیئت کوهنوردی کلاس هایی را با محوریت باشگاه ها برگزار خواهد کرد .
گفت و گوی تلفنی با 2مسئول در لرستان
مدیر کل هواشناسی استان لرستان نیز در تکمیل اطلاعات این میزگرد در گفت و گوی تلفنی با خبرنگار ما، درباره اعلام هشدار و اخطاریه روزهای 15 و 16 آذرماه ( همزمان با صعود کوهنوردان فقید )اظهار کرد:برای روزهای چهارشنبه و پنج شنبه 15 و 16 آذرماه با صدور اخطاریه پیش بینی برف و کولاک را اعلام کردیم و هشدار هم دادیم. حتی آغاز حرکت کوهنوردان فقید مشهدی برای صعود به قله "کل جنون"نیز با بارش برف همراه بود. "محمدناصر هاشمی" افزود: در اخطاریه آمده بود، از فردا شب(چهارشنبه 15 /9/96) با ورود سامانه ای بارشی به شمال غرب و غرب کشور،انتظار می رود به تدریج بارش پراکنده باران برای استان لرستان آغاز شود.همچنین پنج شنبه(16 /9/96)هم با تقویت این سامانه علاوه بر کاهش دمای روزانه، بارش باران،گاهی رعد و برق،وزش باد نسبتا شدید و از طرفی همراهی آن با هوای سردتر از نقاط میانی جو،در مناطق سردسیر،کوهستانی و گردنه ها و حتی ارتفاعات و مناطق معتدل بارش برف پیش بینی می شود. وی خاطرنشان کرد: حتی در اخطاریه ذکر شده بود که بارش برف به همراه وزش باد شدید سبب کولاک برف خواهد شد. مدیر کل ستاد بحران استان لرستان نیز درباره حادثه ای که برای کوهنوردان مشهدی در ارتفاعات اشترانکوه رخ داد،در گفت وگوی تلفنی با خبرنگار ما اظهار کرد :مهم ترین ابزار کوهنوردان برای صعود،اخطارهای هواشناسی است که حتما باید به این مسئله توجه کنند.اگر کوهنوردان نجات یافته اعلام کنند که درباره هشدار هواشناسی اطلاعی نداشته اند، اصلا قابل قبول نیست.مهندس"رضا آریایی" افزود:وظیفه ما امداد و نجات است و دلیل این که چرا کوهنوردان خراسانی زمان نامساعد جوی را برای صعود انتخاب کرده اند، نمی دانیم اما به محض اطلاع از حادثه با تمام توان کار امداد و نجات را انجام دادیم.وی خاطرنشان کرد:لرستان، استانی کوهستانی است و در طول سال، گروه های کوهنوردی زیادی برای صعود به ارتفاعات ،"اشترانکوه" را انتخاب می کنند اما به هیچ وجه برای صعود با سازمان و مسئول خاصی در استان هماهنگ نمی کنند.این کوهنوردان نیز فقط با دوستان کوهنورد خود در لرستان برای گرفتن راهنما ارتباط داشتند.وی تصریح کرد: ارتفاعات لرستان در تمام طول سال برف دارد و در زمان حادثه نیز از سال های قبل در ارتفاعات برف وجود داشت.وی ادامه داد:کوهنوردان در برگشت از صعود با کولاک شدید و بارش برف روبه رو شدند.همچنین رعد و برق هم در شب حادثه شدید بود که باعث ریزش بهمن شد.وی تصریح کرد:اگر کوهنوردان با کولاک رو به رو نمی شدند،حتما نجات پیدا می کردند.چرا که وجود کولاک در ارتفاعات با داخل شهر فرق دارد و به صورتی است که افراد تا فاصله نیم متری خود را هم نمی توانند ببینند.
 


 
روایت تلخ کوهنوردان نجات یافته
از بین کوهنوردان نجات یافته،حسن موسوی و محسن اشرفی در میزگرد روزنامه خراسان حضور یافتند و درباره اخطارهای هواشناسی،تعداد زیاد گروه، یخ زدن علیرضا عاملی، تصمیم گیری برای صعود و مسیری که اشتباه رفته بودند، مطالبی را مطرح کردند که در ادامه تقدیم می شود.حسن موسوی  می گوید:ساعت 23 چهارشنبه شب(15 آذر) از پناهگاه با تیم پشتیبانی در مشهد تماس گرفتیم و برای فردای آن روز (پنج شنبه صبح ) هفت سانتی متر و عصر نیز 20 سانتی متر برف پیش بینی شد.قرار شد صبح پنج شنبه برای صعود به قله تصمیم گیری کنیم.ساعت 6 صبح پنج شنبه هوا کاملا خوب و آفتابی بود و از نظر وزش باد هم مشکلی نداشتیم.با توجه به شرایط جوی موجود در منطقه، تصمیم گرفتیم برای صعود حرکت کنیم.قبل ازظهر سه نفر ادامه ندادند و با نظر مدیر گروه به پناهگاه بازگشتند. البته از ساعت حدود 12 ظهر به بعد به دلیل سختی مسیر دیگر کسی قادر به برگشت نبود و همه مجبور بودند مسیر را تا آخر بروند و در ادامه هم تغییرات جوی آغازشد.وی درباره این که آیا برای صعود هماهنگی لازم را با مسئولان استان لرستان داشتید، می افزاید:نیازی به هماهنگی با هیئت کوهنوردی و مسئولان لرستان نبود. چرا که با یکی از پیش کسوتان و بهترین کوهنوردان منطقه به نام امان ا... جوکار صحبت کردیم و او راهنمای گروه بود.وی همچنین در پاسخ به این سوال که شنیده شده سه نفر دیگر هم قرار بوده، این گروه کوهنوردی را در این صعود همراهی کنند،می گوید: سه نفر برای این سفر ثبت نام کردند، اما موقع اعزام برنامه های آن ها لغو شد.
طولانی شدن زمان صعود
یکی دیگر از کوهنوردان نجات یافته نیز در ادامه درباره طولانی شدن زمان صعود می گوید: مشکل طولانی شدن زمان صعود را قبول دارم.معمولا این قله را در فصل تابستان، چهار ساعته طی می کنند اما در زمستان فرق دارد. ما ساعت 6 صبح پنج شنبه از پناهگاه راه افتادیم و ساعت 16 به قله رسیدیم.در این بین، شرایط نه چندان مساعد آب و هوایی و کمک کردن به یکدیگر،باعث شد زمان صعود طولانی شود.«محسن اشرفی» می افزاید:در برگشت هم به دلیل شرایط جوی نامساعد و رعد و برق های پی در پی مجبوربودیم سریع تر ارتفاع را کم کنیم.از طرفی تعداد زیاد گروه نیز بر کندی سرعت صعود تاثیر داشت. چون در خیلی از قسمت های مسیر باید به صورت انفرادی و یکی یکی رد می شدیم و امکان رد شدن گروهی نبود.وی درباره اخطار هواشناسی لرستان می افزاید: ما اطلاع داشتیم که هواشناسی لرستان اخطار داده ،اما با وجود امکانات کامل تمام کوهنوردان،مشکلی نداشتیم.از طرفی هواشناسی برای عصر پنج شنبه در ارتفاعات حدود 20 سانتی متر برف را پیش بینی کرده بود که این مسئله برای کوهنوردان حرفه ای طبیعی است.
مسیر اشتباه و گرفتار شدن در کولاک
وی در پاسخ به این سوال که چه شد در برگشت، مسیر را اشتباه رفتید خاطرنشان می کند: مسیر برگشت ما با رفت فرق داشت.قرار بود در منطقه ای به نام «شست خدا» که یک مسیر فرعی بود فرود بیاییم. در این بین ، رعد و برق نیز استرس زیادی بر اعضای گروه وارد کرد و تصمیم گرفتیم سریع ارتفاع را کم کنیم."امان ا... جوکار" مسئول فنی تیم کوهنوردی بود و جلوی گروه حرکت می کرد.در برگشت قرار بود وارد مسیر فرعی شویم که سمت چپ بود.اما از آن مسیر رد شدیم و ناخودآگاه به سوی دره سخت "پیر برف" رفتیم.وقتی که به بالای یک آبشار رسیدیم، تازه فهمیدیم که مسیر را اشتباه آمدیم.مسیر را ادامه دادیم و وارد "دره دایی" شدیم. هوا هم تاریک شده بود و شرایط جوی هم نامساعد بود و با کولاک برف رو به رو بودیم.وی ادامه می دهد: پس از این که در "دره دایی" گرفتار شدیم، مرتضی غلامپور ابتدا شروع به بازکردن مسیر کرد و سپس من برای باز کردن مسیر جلوتر رفتم و به دنبال من نیز علیرضا عاملی،محمود فرنوش فر و سیدرضا وحیدی آمدند و امان ا... جوکار در انتهای دره ماند.ما چهار نفر جلوتر رفتیم . ساعت 22 پنج شنبه شب از دره خارج شدیم و حدود دو ساعتی نیز منتظر دیگران بودیم اما هیچ خبری از آن ها نشد.هوا هم تاریک شده و با برف و کولاک همراه بود و نمی توانستیم جلوی خودمان را ببینیم، انرژی ما هم تحلیل رفته بود.ساعت 12 شب ما چهار نفر، با تصور این که دیگر دوستانمان از ما رد شده اند و ما آن ها را ندیدیم،حرکت کردیم.خیلی اتفاقی، نور چراغ قوه دوستانمان را که بالای پناهگاه ایستاده بودند دیدیم . هنگام حرکت کار برف روبی را هم انجام می دادیم. بعد از من محمود فرنوش فر و همین طور سید رضا وحیدی بودند و آخرین نفر هم علیرضا عاملی بود.عاملی کوهنورد با تجربه ای بود که موقع رفتن به قله در ابتدای گروه حرکت می کرد و کار "سرطناب" را انجام می داد و به نوعی هدایت تیم را بر عهده داشت.وی خاطر نشان می کند: در ادامه مسیر بین دو نفر جلویی یعنی من و فرنوش فر با وحیدی و عاملی کمی فاصله افتاد. گویا عاملی بین مسیر دچار سرمازدگی شده بود، او بی حرکت نشست و وحیدی وقتی بالای سرش رفت، هر کاری کرد،بلند نشد.او که ناامید شده بود تصمیم گرفت خودش را سریع به ما برساند تا تصمیم بگیریم چه کاری انجام دهیم.در این بین ،هوا هم با برف و کولاک شدید همراه بود.وی ادامه می دهد:ما دو نفر،در طول مسیر هر موقع پشت سرمان را نگاه می کردیم،نوری را می دیدیم که تصور می کردیم آن دو نفر( یعنی وحیدی و عاملی) در حال طی مسیر هستند.بالاخره ساعت سه بامداد جمعه به پناهگاه رسیدیم.وقتی وحیدی رسید دیدیم او تنهاست.از وی سراغ عاملی را گرفتیم که گفت: عاملی نشسته و یخ زده است!البته ما هم اصلا شرایط خوبی نداشتیم و دچار یخ زدگی موضعی شده بودیم.از پناهگاه با تیم پشتیبانی در شهر "ازنا" تماس گرفتیم و تیم امداد و نجات دستور داد یک نفر بالای سر عاملی برود و وی را با لباس خود، عایق کند و تکان ندهد. یکی از سه نفری که در پناهگاه بودند، بالای سر عاملی رفت و وی را که بیهوش بود ، عایق بندی کرد.وی می افزاید: ساعت 8:30 صبح جمعه اولین بالگرد امداد و نجات برای کمک رسانی رسید و عاملی به بیمارستان منتقل و عملیات امداد و نجات برای دیگر کوهنوردان آغاز شد که متاسفانه بعد متوجه این فاجعه عظیم شدیم...
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
به امید دیدارِ «یسنا» (شهروند)افزایش ۳۵ درصدی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی (خراسان)پرونده‌ای که باز است (اعتماد) آمریکا با آتش بازی نکند؛ سلاح‌هایی در اختیار داریم که فکرش را هم نمی‌کنید (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
کنایه ظریف به شوی جدید هیلی روایتی از واپسین لحظات تنها نبودن علی (ع) قطع کد ussd به دلیل ناامنی و سردرگمی میلیون ها کاربر در نبود جایگزین بررسی ماجرای ویدئوی پرحاشیه شبکه استانی یزد درباره ماساژ پای شوهر گروکشی از مجری بدهکار بانکی و شوخی آقای وزیر با خانم ابتکار! با مردم «زندگی» کنید اهداف آمریکا از انتقال داعش به افغانستان لغو 200 پرواز و سرگردانی مردم در فرودگاه ها پس از برف تهران ناگفته های عراقچی القاب یامین پور و انتقادهای مجازی گروگان گیری بیمار جرم بیمارستانی ! جنایت در توهم! بازگشایی جعبه سیاه اشترانکوه شکل زندگی در 50 سال آینده